به گزارش شانا به نقل از شرکت ملی صنایع پتروشیمی، حسن عباس‌زاده چهارشنبه (هفتم خرداد) در نشست هم‌اندیشی با رئیس و اعضای باشگاه تولید، رئیس کارگروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری و جانشین رئیس هیئت‌عامل صندوق توسعه ملی با ارائه گزارشی از وضع فعلی و برنامه‌های آتی صنعت پتروشیمی اظهار کرد: هم‌اکنون ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی کشور حدود ۱۰۰ میلیون تن است و بر اساس اهداف تعیین‌شده در افق برنامه هفتم توسعه، این ظرفیت باید به ۱۳۱ میلیون تن افزایش یابد. 

وی با بیان اینکه دستیابی به این هدف با تمرکز بر تکمیل زنجیره ارزش در دستور کار قرار دارد، تأکید کرد: توسعه زنجیره ارزش در برنامه هفتم توسعه و همچنین برنامه‌های دولت چهاردهم، به‌عنوان یکی از اولویت‌های مهم صنعت پتروشیمی تعریف شده است.

معاون وزیر نفت درباره موانع پیش‌روی تحقق این اهداف افزود: در مسیر توسعه صنعت پتروشیمی، دو چالش اصلی تأمین خوراک برای مجتمع‌های پتروشیمی و جذب سرمایه برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌های در دست اقدام وجود دارد.

برنامه‌های فعال‌سازی ظرفیت‌های خالی در دستور کار  است

عباس‌زاده با اشاره به اینکه حدود ۲۲ درصد از ظرفیت‌های موجود در صنعت پتروشیمی به دلیل کمبود خوراک، به‌ویژه گاز طبیعی و سایر خوراک‌های مورد نیاز، بلااستفاده مانده است، تصریح کرد: برنامه‌هایی برای جبران کمبود خوراک و پر کردن ظرفیت‌های خالی در دستور کار قرار گرفته است و با اجرای این برنامه‌ها، بخشی از مشکلات تأمین خوراک حل می‌شود. 

وی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در این زمینه را استفاده از گازهای مشعل دانست و با بیان اینکه اقدام‌های مطلوبی برای جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق و غرب کارون و مناطق نفت‌خیز کشور انجام شده است، اظهار کرد: در این زمینه حدود ۱.۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری از سوی هلدینگ خلیج فارس در حال انجام است که در نتیجه آن، ۱۴ مشعل از بیش از ۵۰ مشعل این طرح امسال خاموش می‌شود و اتان حاصل از گازهای جمع‌آوری‌شده به پتروشیمی گچساران و مابقی به پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس و پتروشیمی بندر امام اختصاص می‌بابد.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، پروژه‌های ان‌جی‌ال 3200 و ان‌جی‌ال 3100 در منطقه دهلران را از دیگر پروژه‌ها در این زمینه دانست و گفت: با اجرای این برنامه‌ها، در نخستین سال بهره‌برداری از گازهای فلر، حدود ۱۰ میلیون مترمکعب گاز به شبکه بازمی‌گردد.

۱۲ طرح بهینه‌سازی مصرف گاز در صنعت پتروشیمی

عباس‌زاده به اقدام‌های پیش‌بینی‌شده برای بهینه‌سازی مصرف گاز در صنعت پتروشیمی اشاره و بیان کرد: در این زمینه ۱۲ طرح تعریف شده است و شرکت‌های پتروشیمی اعلام آمادگی کرده‌اند که از محل بهینه‌سازی و صرفه‌جویی، گاز مورد نیاز خود را تأمین کنند.

وی با اشاره به اینکه در بخش برنامه‌های توسعه بالادست صنعت پتروشیمی نیز اقدام‌های مناسبی انجام شده است، افزود: گروه باختر با مشارکت پتروفرهنگ، قرارداد توسعه دو میدان گازی را امضا کرده‌اند که به‌زودی این قراردادها ابلاغ و وارد فاز اجرایی می‌شود. طبق برنامه‌ریزی‌ها، از این دو میدان گازی، حدود ۲۵ میلیون مترمکعب گاز در روز استحصال می‌شود که به‌عنوان خوراک به طرح‌های پتروشیمی اختصاص می‌یابد و در دو سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند.

معاون وزیر نفت به چالش‌های جذب سرمایه برای اجرای طرح‌های پتروشیمی پرداخت و گفت: یکی از چالش‌های اساسی در این مسیر، تأمین منابع مالی است، در گذشته، در مقاطعی که امکان جذب سرمایه از منابع خارجی وجود داشت، رکورد جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت پتروشیمی به حدود ۴ میلیارد دلار رسید، اما در شرایط فعلی، حجم سرمایه‌گذاری‌های صنعت پتروشیمی به حدود ۳.۵ میلیارد دلار محدود شده که عمدتاً از منابع داخلی تأمین می‌شود.

سالانه حدود ۵ میلیارد دلار سرمایه باید جذب شود

عباس‌زاده با بیان اینکه برای دستیابی به اهداف تعیین‌شده، سالانه باید حدود ۵ میلیارد دلار سرمایه جذب شود و برای تحقق اهداف برنامه هشتم توسعه، این مقدار باید به حدود ۷ میلیارد دلار در سال برسد، تأکید کرد: همکارانم در حال طراحی و اجرای روش‌هایی هستند که از طریق آن‌ها بتوان سرمایه‌گذاری‌های لازم را جذب کرد.

وی به اهمیت موضوع فناوری در صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: افزون بر تأمین سرمایه، موضوع فناوری نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، اما به نظر من، در شرایط فعلی، مسئله فناوری پاشنه آشیل صنعت پتروشیمی نیست و می‌توان از طریق روش‌های مختلف، به فناوری‌های مورد نیاز دست یافت.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اهمیت استقرار صنایع پایین‌دستی در کنار مصرف‌کنندگان اظهار کرد: این موضوع یک ضرورت است، اما در صورتی که سرمایه‌گذاران بخواهند واحدهای پایین‌دستی را در مجاورت منابع خوراک مستقر کنند، از این اقدام استقبال می‌کنیم و در این مسیر سایت‌هایی آماده شده است که آماده‌سازی آن‌ها از دو سال پیش آغاز شده و بخشی دیگر در حال اجراست.

فراهم کردن زیرساخت‌های توسعه صنایع پایین‌دستی

عباس‌زاده با تأکید بر اینکه فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای توسعه صنایع پایین‌دستی در مجاورت منابع خوراک، می‌تواند گامی مؤثر در تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و کاهش خام‌فروشی باشد، تصریح کرد: زمین‌ این سایت‌ها مسطح هستند، عوارضی ندارند و در محدوده مناطق ویژه اقتصادی واقع شده‌اند، بنابراین مشمول مجوزهای ویژه نیز می‌شوند. فاصله این سایت‌ها تا مجتمع‌های پتروشیمی حدود ۱۸ کیلومتر است. همچنین یک کریدور نیز در تعهد سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی است که در صورت فعال‌شدن این سایت‌ها، بخشی از یوتیلیتی‌ها و همچنین دو شرکت بالادستی و میان‌دستی نیز در این مناطق مستقر شوند.

وی درباره وضع صادرات محصولات پتروشیمی گفت: از مجموعه تولیدات محصولات پتروشیمی، حدود ۷۰ درصد محصولات صادر می‌شوند و از این مقدار در حدود ۲۸ میلیون تن در سال، کود اوره است و به این نتیجه رسیده‌ایم که این حوزه همچنان جای توسعه بسیار زیادی دارد و می‌توان روی آن سرمایه‌گذاری بیشتری انجام داد.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه هم‌اکنون، بسیاری از این محصولات به‌صورت خام و کیلویی صادر و به‌فروش می‌روند، ادامه داد: در حالی که می‌توان این محصولات را در داخل به محصولات با ارزش افزوده تبدیل کرد، همانند کودهایی که در گلخانه‌ها استفاده می‌شوند یا به‌صورت پوشش‌دار در منابع معدنی به کار می‌روند. همچنین متانول بسیاری صادر می‌شود در حالی که متانول می‌تواند در صنایع تکمیلی مختلف کاربرد داشته باشد و صنایع کوچک متعددی را شکل دهد.

قراردادهای خاصی برای توسعه صنایع پایین‌دستی

عباس‌زاده با اشاره به پیگیری‌های انجام‌شده در قانون برنامه هفتم توسعه یادآور شد: خوشبختانه توانستیم قراردادهای خاصی را برای توسعه صنایع پایین‌دستی تعریف کنیم. یکی از مزیت‌های این برنامه آن است که دیگر نیازی نیست صنایع پایین‌دستی منتظر بمانند؛ بلکه می‌توانند قراردادهای خود را منعقد و فعالیت خود را آغاز کنند. 

وی به مذاکرات انجام‌شده با صندوق توسعه ملی اشاره کرد و گفت: با آقای غضنفری تأکید کردند که باید اولویت‌های خود را مشخص کنیم و منابع محدود را به صنایعی اختصاص دهیم که بیشترین تأثیر را دارند از این رو مقرر شد در ۱۰ روز شاخص‌ها و اولویت‌ها را مشخص کرده و به صندوق ارائه دهیم تا اطمینان حاصل شود که منابع به درستی هزینه می‌شوند.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان اینکه اکنون حدود ۲ میلیارد دلار محصولات پتروشیمی وارد می‌شود که بیشتر شامل محصولات پایه و مواد اولیه صنایع پایین‌دستی هستند، افزود: به‌عنوان مثال، سالانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار برای واردات پروپیلن اکساید از کشور خارج می‌شود. درحالی‌که ما طرح‌های بسیار مطلوبی برای تولید این محصولات در کشور داریم، ازجمله پتروشیمی مارون که زنجیره تولید اتیلن اکساید را تکمیل می‌کند.

ضرورت تکمیل زنجیره برای جلوگیری از آسیب‌ها

عباس‌زاده با تأکید بر اینکه در صورتی که این زنجیره‌ها به طور کامل ایجاد نشوند، با بروز تغییرات و نوسانات قیمتی، ممکن است آسیب ببینیم و به همین دلیل باید به این موضوعات توجه ویژه‌ای داشته باشیم، تصریح کرد: لازم است صندوق توسعه ملی نیز در این زمینه همکاری و حمایت‌های لازم را به عمل آورد تا این زنجیره‌ها تکمیل شوند و تولید داخلی توسعه یابد.

وی با اشاره به اهمیت خوراک دام در صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، گفت: محصولات پتروشیمی در حوزه خوراک دام نیز نقش مهمی دارند و می‌توانند به کاهش واردات و افزایش تولید داخلی کمک کنند. غفلت‌های گذشته در توسعه صنایع پایین‌دستی را باید جبران کنیم و قطعاً اولویت‌های خود را اعلام خواهیم کرد. 

تدوین چشم انداز صنعت پتروشیمی

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان اینکه در حال تهیه فهرستی متشکل از حدود ۶۰ پروژه برای افق ۱۴۳۰ و کمک به توسعه صنایع پایین‌دستی هستیم، بر ضرورت تأمین پایدار خوراک صنایع پایین‌دستی تأکید کرد و یادآور شد: تنها خوراک قابل دستیابی در آینده، خوراکی است که از محل پتروپالایشگاه‌ها تأمین می‌شود. این خوراک کمک می‌کند تا در افق‌های بلندمدت، پایداری خوراک داشته باشیم.

عباس‌زاده با اشاره به اینکه همواره در کشور ما انرژی و منابع سوخت در برابر صنعت پتروشیمی قرار گرفته‌اند، ادامه داد: در گاز طبیعی نیز این وضعیت وجود دارد. گاز طبیعی باید به پتروشیمی اختصاص داده شود، اما به سوخت اختصاص می‌یابد. این مسئله که در مصرف انرژی کشور وجود دارد، باید اصلاح شود؛ چرا که فشار زیادی به صنعت پتروشیمی وارد می‌کند.

وی با اعلام اینکه باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم تا از ظرفیت‌ها به‌درستی استفاده شود و با تبدیل مواد اولیه به محصولات با ارزش افزوده، به توسعه صنایع پایین‌دستی برسیم، تأکید کرد: در برنامه هفتم توسعه، یک موضوع بسیار مهم دیده شده و آن اینکه در زنجیره‌های خاص، امکان دریافت تخفیف تا ۳۰ درصد از خوراک بالادستی فراهم شده است. این تخفیف قبلاً از سمت بالادست در نظر گرفته شده بود، اما اکنون از سمت پایین‌دست دیده شده و این موضوع می‌تواند کمک بزرگی به توسعه زنجیره‌های ارزشمند مورد نیاز کشور باشد.