در میانه‌ خلیج همیشه فارس، جایی که عمق آب حداکثر ۳۰ متر است و رفت‌وآمد دائمی شناورها تنفس دریا را پرهیاهو کرده، خطی نادیدنی اما پررمز و راز کشیده شده؛ شاهکاری به طول سه کیلومتر که صنعت گاز ایران را وارد مرحله‌ای تازه از جسارت، فناوری و خوداتکایی کرده است. عبور موفق خط لوله انتقال گاز ۳۰ اینچ بندرعباس - لافت - گورزین از زیر بستر دریا با روش حفاری افقی جهت‌دار (HDD) نه‌فقط یک دستاورد فنی، بلکه نقطه عطفی در توسعه انرژی در جنوب کشور است. برای نخستین‌بار، صنعت گاز کشور توانست با بهره‌گیری از پیچیده‌ترین فناوری‌های حفاری زیرآبی، پروژه‌ای را در این ابعاد و در چنین عمقی اجرا کند؛ آن هم در شرایطی که محدودیت‌های تحریمی، دسترسی به برخی فناوری‌ها و تجهیزات را دشوار کرده بود.

صاحب‌نظران صنعت گاز از اجرای این عملیات با تعابیری چون «بسیار خاص»، «چالش‌برانگیز» و «در سطح بین‌المللی منحصربه‌فرد» یاد می‌کنند. حق هم دارند. عبور از بستر دریا با ملاحظات زیست‌محیطی، رعایت الزام‌های پدافند غیرعامل و همزمان حفظ دقت مهندسی، کاری نیست که در سطح منطقه به‌سادگی قابل تکرار باشد.

اما ارزش این پروژه تنها به ویژگی‌های فنی‌اش محدود نمی‌شود. این عملیات در واقع حلقه‌ای کلیدی در پروژه گازرسانی به جزیره قشم به شمار می‌آید؛ جزیره‌ای که با داشتن ظرفیت‌های بی‌نظیر صنعتی، گردشگری و اقتصادی، حالا به زیرساختی مهم برای تأمین گاز پایدار دست یافته است. صنایع پایین‌دستی، نیروگاه‌ها و دیگر واحدهای صنعتی جزیره، از این پس به‌جای تأمین‌های پرهزینه و ناپایدار می‌توانند روی لوله‌ای حساب کنند که با جسارت و دقت از دل آب‌های نیلگون جنوب گذشته است.

این پروژه همچنین الگویی از مدیریت ریسک و برنامه‌ریزی هوشمند است. تیم اجرایی با پیش‌بینی شرایط ناخواسته و طراحی مسیرهای جایگزین، توانست از شکست احتمالی جلوگیری کند. در روزگاری که پروژه‌های زیربنایی در جهان با تأخیر، هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده یا مشکلات زیست‌محیطی روبه‌رو می‌شوند، چنین رویکردی نشانه‌ای روشن از بلوغ مهندسی و مدیریتی در صنعت گاز ایران است.

اجرای پروژه بندرعباس - لافت - گورزین، فقط یک خط لوله نیست. این پروژه نماد جسارت ملی، نتیجه سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در زیرساخت و دانش و تجلی بارز این حقیقت است که در دل فشارها و محدودیت‌ها نیز می‌توان دستاورد ساخت؛ به‌شرطی که به نیروی انسانی خود اعتماد کنیم. در یک کلام، این حفاری فقط زیر بستر خلیج فارس انجام نشد؛ بلکه در حافظه تاریخی صنعت انرژی ایران نیز ردی پررنگ و ماندگار بر جا گذاشت.

بهنام میرزایی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران