کودتای 28 مرداد
-
گزیده‌های نفتی هفته
بهره‌برداری از طرح جمع‌آوری گازهای مشعل جنوب ایلام، مدیریت نفت روی آب بر اساس شرایط بازار، واردات بنزین سوپر بدون تأثیر بر سهمیه‌ها، صرفه‌جویی یک میلیارد دلاری در واردات نفت‌گاز و آماده‌باش شبکه گاز برای زمستان را در گزیده‌های نفتی این هفته بخوانید.
-
ملی شدن نفت، کودتا و تحولات ذهنیت ایرانی
کودتای ۲۸ مرداد از نظر سیاسی و نمادین، ضربه‌ای سنگین به ایده استقلال ملی بود. از منظر روان‌شناسی اجتماعی، این واقعه سبب شکل‌گیری نوعی بی‌اعتمادی عمیق در جامعه نسبت به بازیگران خارجی و حتی بخشی از نخبگان داخلی شد که در همکاری با آنان دیده می‌شدند.
-
-
قاب‌های تلخ و ماندگار تاریخ ایران
شانا _ گروه عکس: ۲۸ مرداد ۱۳۳۲؛ روزی که در حافظه تاریخی ملت ایران با تلخی و حسرت به یاد مانده است. کودتایی که نه‌تنها مسیر دولت ملی دکتر محمد مصدق را متوقف کرد، بلکه سرنوشت صنعت نفت ایران و جریان‌های سیاسی کشور را برای دهه‌ها تحت‌تأثیر قرار داد. عکس‌ها و اسناد به‌جامانده از آن روز، تنها قاب‌های ثابت تاریخ نیستند؛ بلکه روایتگر هیجان، خشونت، امید و شکست نسلی‌اند که برای استقلال و آزادی تلاش کردند. در این گزارش تصویری، به قاب‌هایی بازمی‌گردیم که نه‌تنها لحظه‌ای از تاریخ را ثبت کرده‌اند، بلکه آیینه‌ای از آرزوها و واقعیت‌های یک ملت‌اند.
-
مجتبی محمدقلی
بازخوانی کودتای ۲۸ مرداد بر اقتصاد ایران
شانا _ گروه عکس: نشست «سایه نفت بر کودتا» با حضور استادان دانشگاه و روزنامه‌نگاران یکشنبه (۲۶ مرداد) با حضور جمعی از استادان دانشگاه در محل کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار شد.
-
در نشست دانشگاه تهران بررسی شد
روایتِ سایه نفت بر کودتای ۲۸ مرداد
نشست «سایه نفت بر کودتا» با حضور استادان دانشگاه و روزنامه‌نگاران برگزار شد؛ نشستی که در آن با مرور نظریه‌ها، اسناد و آثار پژوهشی فارسی و غیرفارسی درباره کودتای ۲۸ مرداد، ابعاد مختلف این رویداد و تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت آن بر جامعه ایران، صنعت نفت و ادبیات سیاسی و اجتماعی کشور مورد بررسی قرار گرفت.
-
زخم تاریخ، چراغ امروز
شانا _ گروه فیلم: ۷۲ سال پیش، در میانه رؤیای استقلال، ایران با یکی از تاریک‌ترین فصل‌های تاریخ خود روبه‌رو شد؛ کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲. رخدادی که تنها تغییر قدرت سیاسی نبود، بلکه زخمی ماندگار بر حافظه ملت شد؛ زخمی که ردپای آن هنوز در سیاست و روابط ایران دیده می‌شود. این مستند، روایت مصدق، دخالت قدرت‌های جهانی و میراث کودتایی است که همچنان بر سر ایران سایه افکنده؛ روایتی از زخم‌ها، و چراغی برای آینده.
-
۲۸ مرداد؛ تاریخ در تضارب آرا
کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، نقطه عطف و در عین حال مناقشه‌آمیزی در تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شود که پژوهشگران و مورخان را در تفسیر ابعاد و ریشه‌های آن با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است. با توجه به اینکه هر طیف فکری، این رویداد را از منظر خاص خود نگریسته، ضرورت واکاوی روشمند «روایت‌شناسی» مطالعات مربوط به ۲۸ مرداد، بیش از پیش احساس می‌شود تا بتوانیم لایه‌های گوناگون این حادثه کلیدی را به‌درستی درک کنیم.
-
تأثیر کودتای ۲۸ مرداد بر توسعه پالایشگاه آبادان
مؤلف کتاب «آبادان» کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را تحولی بنیادین در تاریخ سیاسی و اقتصادی ایران می‌داند که تأثیرات گسترده و بلندمدتی بر صنعت نفت و جامعه آبادان برجای گذاشت و می‌گوید: بازگشت کنترل منابع نفتی به شرکت‌های خارجی و توقف روند توسعه پالایشگاه آبادان، زمینه‌ساز کاهش مشارکت اجتماعی، سرکوب تشکل‌های کارگری و تضعیف ساختارهای فرهنگی و اجتماعی این شهر شد.
-
سایه طلای سیاه بر سیاست؛ دیروز کودتا، امروز تحریم
بیش از ۱۱۰ سال است که نفت به عنوان یک فاکتور اقتصادی وارد مناسبات ایران شده است. با این حال، طلای سیاه در ایران بیش از آنکه در اقتصاد نقش‌آفرین باشد، بر سر سیاست داخلی و خارجی ایران سایه انداخته و فشارهای بین‌المللی نیز با اهرم نفت بر ایران تحمیل شده است. دیروز کودتا می‌کردند و امروز تحریم.
-
-
اگر کودتای ۲۸ مرداد اتفاق نمی‌افتاد؟
تابستان ۱۳۳۲، ایران بر سر دوراهی سرنوشت‌ساز ایستاده بود. پس از سه سال تلاش برای ملی کردن صنعت نفت و اداره مستقیم آن، دولتی که با پشتوانه قانون و حمایت مردمی روی کار آمده بود، درگیر فشاری بی‌سابقه از بیرون و درون شد. تصمیم برای گرفتن کنترل کامل منابع نفتی، زمانی اتخاذ شده بود که نه تنها در خاورمیانه، بلکه در بیشتر نقاط جهان، مالکیت واقعی نفت در دست کشور تولیدکننده نبود. شرکت‌های بزرگ نفتی اکتشاف، استخراج، قیمت‌گذاری و فروش نفت را خود مدیریت می‌کردند و کشور صاحب ذخایر، تنها سهمی از درآمد - آن هم بدون دسترسی به جزییات واقعی - دریافت می‌کرد.
-
/فیلم/
بررسی ملی شدن صنعت نفت در گفت‌وگو با «فیاض زاهد»
فیاض زاهد، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ با بررسی زمینه‌های شکل‌گیری ملی‌شدن صنعت نفت، ابعاد بین‌المللی و نسبت این رخداد تاریخی با جامعه کنونی ایران بیان کرد: «تاریخ نوشته می‌شود که خوانده نشود.»
-
از قرارداد دارسی تا ملی شدن نفت
زمینه‌های تاریخی ملی شدن صنعت نفت را باید در قرارداد دارسی (دوره قاجار) و سپس قرارداد ۱۹۳۳ (دوره رضاشاه) جست‌وجو کرد. به مرور و با رشد آگاهی بین ایرانیان زمینه‌های اعتراضی نسبت به جنبه‌های استعماری شرکت نفت انگلیس و ایران و کشورهای خارجی اوج گرفت و همین امر به ملی شدن صنعت نفت در مجلس شانزدهم شورای ملی منجر شد.