افزایش سریع مصرف انرژی در منطقه ای که در حال حاضر بیش از همه چیز، نفت می سوزاند، دو برابر مصرف تاریخی خود و رشدی نزدیک به نرخ رشد منطقه آسیا- اقیانوسیه در این زمینه، منجر به آن شده تا اکنون همزمان با افزایش تقاضا در چین و آمریکا، عرضه نفت از این منطقه به سایر نقاط دنیا تا اندازه ای با مشکل مواجه شود. تشنگی روزافزون برای مصرف سوخت در کشورهایی مانند عربستان سعودی، قطر و کویت که منجر به رشد سریع اقتصادی در این کشورها شده است، از عمده دلایل افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی است. عامل دیگر در این زمینه، عملیات نیروهای نظامی آمریکا در خاک عراق و افغانستان و تداوم حضور آنان در این کشورها است که بشدت بر روی بهای سوخت دیزل و سوخت جت که برای مصارف نظامی در خلیج فارس خریداری می شود، اثر گذاشته است. به گزارش "شانا"، خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی جامع در این خصوص به نقش جدید خاورمیانه در دنیا بعنوان بزرگ ترین مصرف کننده انرژی پرداخته و چالش های پیش روی این تولید کننده بزرگ را در جابجایی نقشش به تصویر کشیده است. آسوشیتدپرس در گزارش خود می نویسد: این افزایش بی رویه تقاضا، که هم اکنون بسیاری از کارشناسان فن بر آن صحه گذاشته اند، زمانی خود را کاملا" نشان می دهد که بحث در خصوص این که آیا عرضه بیش از حد نفت طی چند سال آینده مشکل ساز خواهد شد یا خیر، بالا بگیرد. با توجه به این که سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) با حداکثر ظرفیت خود، نفت پمپاژ می کند-- و تهدید در این خصوص که چنانچه کوچک ترین کاهشی در تقاضا مشاهده شود، سازمان بلافاصله تولید خود را کاهش می دهد-- برخی از تحلیلگران بر این اعتقادند که این سازمان برای چند سال آینده این توان را داشته باشد که هر زمان بهای نفت به اوج خود رسید، آن را تحت کنترل خود درآورد. بر همین اساس، ادموند داکورو، رییس اوپک و وزیر نفت نیجریه، اخیرا" و طی آخرین اجلاس سازمان در وین اظهار داشت که "... اوپک با بهای 60 دلار هر بشکه احساس راحتی می کند و به هیج وجه آن را گران نمی داند... بنابراین، این اقتصاد جهانی است که باید خود را با این سطح از قیمت ها تطبیق داده و رشد خود را با آن تنظیم کند." اما گروهی دیگر بر این اعتقادند که چنانچه پیش بینی ها درست از آب درآمده و روند ظرفیت تولید جهانی به مراتب سریع تر از افزایش تقاضا باشد، آنگاه توانایی سازمان در بالا نگاه داشتن قیمت ها می تواند در بلند مدت به ضرر سازمان تمام شود. آنها بر این باورند که پروژه ها و طرح های برنامه ریزی شده تا اواخر این دهه در کشورهای عضو اوپک، مانند ایران و نیجریه و کشورهای غیر عضو مانند روسیه و برزیل راه اندازی می شود؛ در این صورت دنیا با مازاد ظرفیت تولیدی رو به رو می شود که بیش از ظرفیت تقاضای جهانی است. در همین ارتباط، مرکز تحقیقات انرژی کمبریج که مسئول برگزاری کنفرانسی در خصوص چشم انداز انرژی طی هفته جاری در هوستون آمریکا است، چنین ارزیابی کرده است که ظرفیت تولید نفت جهانی تا سال 2010، به 5/101 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت، که این میزان دستکم 5/7 میلیون بشکه به ظرفیت مازاد جهانی برای استفاده در مواقع ضروری می افزاید. اگرچه در حال حاضر، ظرفیت مازاد تولید جهانی کمتر از 2 میلیون بشکه در روز و یا دو درصد از مصرف جهانی است، اما این امر نشان می دهد که بواسطه مسایل ژئوپلیتیکی و افزایش مصرف نفت به دلیل رشد اقتصادی در آمریکای شمالی، آسیا و خاورمیانه، بهای نفت تمایل دارد که در ماه های آتی نیز همچنان در سطحی بالا باقی بماند. آسوشیتدپرس در ادامه می افزاید: در حال حاضر، شش کشور عرب واقع در حوزه خلیج فارس بواسطه بهای بالای نفت و درآمد سرشاری که از این بابت نصیبشان شده (300 میلیارد دلار)، وارد دوران شکوفایی اقتصادی خود شده اند و این امر در نهایت به رشد اقتصادی شهرهایی که چندان از موقعیت خوبی برخوردار نبوده اند، شده است. بر همین اساس، بانک جهانی چندی پیش در آخرین گزارش خود در خصوص چشم اندازهای اقتصاد جهانی در سال 2006 نوشت: تولید ناخالص داخلی کشورهای خاورمیانه در سال جاری به 8/4 درصد رسید که این رقم برای کشورهای در حال توسعه و صادرکننده ی نفت این مناطق، در فاصله سال های 2004 تا 2005 از 5 درصد به 4/5 درصد افزایش یافت. در گزارش بانک جهانی همچنین آمده است میزان تولید نفت کشورهای این مناطق در سال 2006 بسرعت افزایش خواهد یافت. همچنین این کشورها در مدت یادشده، به دلیل درآمدهای بسیار بالای نفتی خود، به میزان بیشتری هزینه خواهند کرد به طوری که پیش بینی می شود افزایش هزینه های این کشورها 35 درصد افزایش یابد و به 113 میلیارد دلار برسد که این رقم، بیست درصد تولید ناخالص داخلی منطقه را تشکیل می دهد. بانک جهانی همچنین نسبت به این موضوع که مبادا درآمدهای نفتی کشورهای صادرکننده نفت موجب کندی پویایی روند اصلاحات شود، ابراز نگرانی کرد و گفت: "کشورهای صادرکننده باید درآمدهای قابل توجه نفتی خود را امری موقتی تلقی کنند و از این درآمدها برای تامین مالی اصلاحات ساختاری لازم، استفاده کنند زیرا در غیر این صورت، این کشورها بیش از پیش به نفت وابسته خواهند شد و احتمال رشد اقتصادی آنها در آینده کاهش خواهد یافت." در این گزارش همچنین آمده است مهمترین فاکتورهای خطرساز که موجب بی ثباتی نیز خواهند شد، با تغییرات بهای نفت و میزان رشد اقتصادی در اروپا مرتبط هستند. طبق گزارش بانک جهانی، درست است که افزایش شدید بهای نفت به نفع کشورهای صادرکننده نفت خواهد بود و درآمدهای عمومی آنها را افزایش خواهد داد اما باید توجه داشت که همزمان با این افزایش درآمدها، میزان سرمایه گذاری و نیز مصرف نیز افزایش خواهد یافت. با این حال، بانک جهانی ابراز امیدواری کرد که افزایش بهای نفت، موجب تسریع واکنش ها در زمینه ی عرضه و تقاضا و در نتیجه کاهش بهای نفت، سریعتر از آنچه پیش بینی می شود، گردد. بانک جهانی معتقد است رشد اقتصادی مناسب در اروپا و نیز افزایش واردات این منطقه، همچنین وضعیت ظرفیت تولید مازاد نفت و کاهش نیافتن میزان تقاضای انرژی در کوتاه مدت، احتمالا موجب خواهند شد که بهای نفت کماکان در سطوح بالا باقی بماند. بنا بر این گزارش، رشد مصرف نفت در خاورمیانه در سال 2005، بیش از 5 درصد افزایش داشته و به 6 میلیون بشکه در روز رسیده است. تحلیلگران بر این اعتقادند که چنین رشدی در این منطقه می تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. در واقع، چنین به نظر می رسد که رشد سریع اقتصادی منطقه خاورمیانه در سال جاری همچنان تدوام داشته باشد. به هر حال، آنچه مسلم است آن است که نقش جدید خاورمیانه بعنوان مصرف کننده می تواند زنگ خطری نو و جدی برای بازار جهانی نفت باشد. باید دلارهای نفتی از این منطقه به مناطق دیگر نیز برای سرمایه گذاری های نفتی برود تا دنیا با بحران دیگری از این دست رو به رو نشود.