به گزارش خبرنگار شانا، دولت یازدهم که سر کار آمد، تولید و صادرات نفت ایران اوضاع خوبی نداشت، صادرات نفت خام اندکی بیشتر از یک میلیون بشکه در روز و تولید نفت هم به کمتر از 3 میلیون بشکه در روز رسیده بود.
این جایگاه برای ایران بهعنوان یکی از موسسان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) قابل قبول نبود. از همین رو، بیژن زنگنه، در نخستین حضور خود به عنوان وزیر نفت دولت یازدهم در اوپک در 13 آذرماه 1392 (در یکصد و شصت و چهارمین نشست اوپک) صراحتا اعلام میکند: «حتی اگر بهای جهانی نفت خام به سطوح 20 دلار برای هر بشکه برسد من از حق ایران برای افزایش تولید روزانه 4 میلیون بشکه نخواهم گذاشت.»
این اظهارات زنگنه، پس از هشت سال دوری از نشستهای اوپک به مذاق برخی از کشورهای این سازمان که توانسته بودند حق ایران را در اوپک و بازارهای جهانی نفت بگیرند، خوش نیامد، علی النعیمی، وزیر وقت نفت عربستان در نشست 164 اوپک بلافاصله به این اظهارات زنگنه واکنش نشان داد: «وزیر نفت ایران به واقع چنین حرفی زده است!»
در سایه بیتدبیریهای گذشته، سهم تولید نفت ایران در اوپک از سوی برخی اعضای دیگر گرفته شد، زیرا وزیر نفت دولت دهم در کنفرانس دسامبر 2011 (آذرماه 1390) پای نامهای را امضا کرده بود که بر اساس آن سقف تولید اعضا برداشته شد و به این ترتیب ایران که به دلیل تحریمها تولیدش افت کرده بود، میدان را به سایر رقبا از جمله کشورهای عربی واگذار کرد.
در سال 2011 (90 - 89) سیستم سهمیهبندی پیشین اوپک که سقف تولید هر کشوری را جداگانه تعیین میکرد با رأی مثبت نمایندگان وقت ایران در کنار دیگر آرا لغو شد. این موضوع به پیشنهاد کشورهای عربی و به بهانه وارد کردن عراق به سیستم کلی سهمیهبندی و با پشتیبانی برخی دیگر از کشورها در آن زمان برقرار شد.
جایگاه ایران در اوپک از نگاه زنگنه، که در سالهای حضورش در اوپک از جمله تصمیمگیران اصلی بود، مناسب نبود و وی تلاش کرد از همان نشست نخست با جدیت و بیپروا از حق ایران دفاع کند، آنجا که خبرنگاری در نشست 164 اوپک از او میپرسد چنانچه بازار با مازاد عرضه روبهرو شود، قیمتها پایین میآید و او اعلام میکند: «این مشکل آن دسته از کشورهایی است که نفت اضافی وارد بازار میکنند، اما در هر حال فکر میکنم که اوپک عاقل است و در زمانهای مختلف این تدبیر و عقلانیت خود را نشان داده است.»
این پافشاری وزیر نفت در اوپک و رسیدن به جایگاه واقعی ایران در این سازمان با وجود کارشکنی برخی دلواپسان داخلی، تا بدانجا ادامه یافت که در نشست یکصد و هفتاد و یک اوپک در 10 آذرماه 1395 ایران توانست با اقتدار احقاق حق کند و بار دیگر به قله تصمیمگیری اوپک بازگردد. ایران در این نشست توانست مجوز افزایش تولید 90 هزار بشکه نفت در روز را دریافت کند، در حالیکه سایر اعضا موظف به کاهش و تثبیت تولیدشان شدند.
بر اساس تصمیم نشست 171 اوپک، اعضای این سازمان مکلف شدند یک میلیون و 200 هزار بشکه کاهش تولید دهند و آن را به 32 میلیون و 500 هزار بشکه در روز برسانند؛ همه کشورها موظف شدند 4.5 درصد از آخرین تولید خود را که بر پایه ماه اکتبر 2016 است کاهش دهند جز ایران. پایه تولید نفت خام ایران، پس از ماهها جنگ روانی، درگیری، آمد و رفت و بحثهای فراوان و اعصاب خرد کن، سرانجام بر مبنای بالاترین رقم تولید تاریخی ایران در سال 2005 بر مبنای گزارش منابع ثانویه، 3 میلیون و 975 هزار بشکه در روز در نظر گرفته شد و بر این اساس، موافقت شد ایران تولید خود را به طور میانگین 90 هزار بشکه نسبت به رقم ماه اکتبر، در 6 ماه آینده که دوره اعتبار این تصمیم است، افزایش دهد.
این توافق که با ایستادگی ایران در مقابل طرح فریز نفتی از سوی چهار کشور عربی عضو اوپک کلید خورد نه تنها سازمان کشورهای صادرکننده نفت را به قله تصمیمگیری نفت جهان بازگرداند، بلکه سبب حذف مازاد عرضه و کاهش ذخیرهسازی نفت جهان و ایجاد تعادل در بازار نفت شد. گزارش ماه آوریل اوپک حاکی از تعهد بیش از 100 درصدی اعضای اوپک و غیر اوپک به اجرای توافق است.
نظر شما