مصدق
-
ملی شدن نفت، کودتا و تحولات ذهنیت ایرانی
کودتای ۲۸ مرداد از نظر سیاسی و نمادین، ضربهای سنگین به ایده استقلال ملی بود. از منظر روانشناسی اجتماعی، این واقعه سبب شکلگیری نوعی بیاعتمادی عمیق در جامعه نسبت به بازیگران خارجی و حتی بخشی از نخبگان داخلی شد که در همکاری با آنان دیده میشدند.
-
-
قابهای تلخ و ماندگار تاریخ ایران
شانا _ گروه عکس: ۲۸ مرداد ۱۳۳۲؛ روزی که در حافظه تاریخی ملت ایران با تلخی و حسرت به یاد مانده است. کودتایی که نهتنها مسیر دولت ملی دکتر محمد مصدق را متوقف کرد، بلکه سرنوشت صنعت نفت ایران و جریانهای سیاسی کشور را برای دههها تحتتأثیر قرار داد. عکسها و اسناد بهجامانده از آن روز، تنها قابهای ثابت تاریخ نیستند؛ بلکه روایتگر هیجان، خشونت، امید و شکست نسلیاند که برای استقلال و آزادی تلاش کردند. در این گزارش تصویری، به قابهایی بازمیگردیم که نهتنها لحظهای از تاریخ را ثبت کردهاند، بلکه آیینهای از آرزوها و واقعیتهای یک ملتاند.
-
در نشست دانشگاه تهران بررسی شد
روایتِ سایه نفت بر کودتای ۲۸ مرداد
نشست «سایه نفت بر کودتا» با حضور استادان دانشگاه و روزنامهنگاران برگزار شد؛ نشستی که در آن با مرور نظریهها، اسناد و آثار پژوهشی فارسی و غیرفارسی درباره کودتای ۲۸ مرداد، ابعاد مختلف این رویداد و تأثیرات کوتاهمدت و بلندمدت آن بر جامعه ایران، صنعت نفت و ادبیات سیاسی و اجتماعی کشور مورد بررسی قرار گرفت.
-
زخم تاریخ، چراغ امروز
شانا _ گروه فیلم: ۷۲ سال پیش، در میانه رؤیای استقلال، ایران با یکی از تاریکترین فصلهای تاریخ خود روبهرو شد؛ کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲. رخدادی که تنها تغییر قدرت سیاسی نبود، بلکه زخمی ماندگار بر حافظه ملت شد؛ زخمی که ردپای آن هنوز در سیاست و روابط ایران دیده میشود. این مستند، روایت مصدق، دخالت قدرتهای جهانی و میراث کودتایی است که همچنان بر سر ایران سایه افکنده؛ روایتی از زخمها، و چراغی برای آینده.
-
۲۸ مرداد؛ تاریخ در تضارب آرا
کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، نقطه عطف و در عین حال مناقشهآمیزی در تاریخ معاصر ایران محسوب میشود که پژوهشگران و مورخان را در تفسیر ابعاد و ریشههای آن با چالشهای جدی روبهرو کرده است. با توجه به اینکه هر طیف فکری، این رویداد را از منظر خاص خود نگریسته، ضرورت واکاوی روشمند «روایتشناسی» مطالعات مربوط به ۲۸ مرداد، بیش از پیش احساس میشود تا بتوانیم لایههای گوناگون این حادثه کلیدی را بهدرستی درک کنیم.
-
-
تأثیر کودتای ۲۸ مرداد بر توسعه پالایشگاه آبادان
مؤلف کتاب «آبادان» کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را تحولی بنیادین در تاریخ سیاسی و اقتصادی ایران میداند که تأثیرات گسترده و بلندمدتی بر صنعت نفت و جامعه آبادان برجای گذاشت و میگوید: بازگشت کنترل منابع نفتی به شرکتهای خارجی و توقف روند توسعه پالایشگاه آبادان، زمینهساز کاهش مشارکت اجتماعی، سرکوب تشکلهای کارگری و تضعیف ساختارهای فرهنگی و اجتماعی این شهر شد.
-
-
اگر کودتای ۲۸ مرداد اتفاق نمیافتاد؟
تابستان ۱۳۳۲، ایران بر سر دوراهی سرنوشتساز ایستاده بود. پس از سه سال تلاش برای ملی کردن صنعت نفت و اداره مستقیم آن، دولتی که با پشتوانه قانون و حمایت مردمی روی کار آمده بود، درگیر فشاری بیسابقه از بیرون و درون شد. تصمیم برای گرفتن کنترل کامل منابع نفتی، زمانی اتخاذ شده بود که نه تنها در خاورمیانه، بلکه در بیشتر نقاط جهان، مالکیت واقعی نفت در دست کشور تولیدکننده نبود. شرکتهای بزرگ نفتی اکتشاف، استخراج، قیمتگذاری و فروش نفت را خود مدیریت میکردند و کشور صاحب ذخایر، تنها سهمی از درآمد - آن هم بدون دسترسی به جزییات واقعی - دریافت میکرد.
-
-
نقش روزنامهنگاران در ملی شدن نفت؛ از سدان تا لاهه
ملی شدن نفت ایران که با سخنرانی محمد مصدق «به نام سعادت ملت ایران» در ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ آغاز شد، با کشف اسنادی از خانه سدان از سوی روزنامهنگاران ایرانی به سرانجام رسید تا حقانیت ایران در جهان اثبات شود.
-
ملی شدن صنعت نفت و نقش جامعه ایرانی
استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران ملی شدن صنعت نفت را به نفع جامعه ایرانی دانست و گفت: با این اقدام، ایران قدرتی را به جهان نشان داد که اگر این جامعه برپا شود جامعه مهمی است و صداهای مهمی در آن وجود دارد.
-
-
۶ روایت از ملی شدن صنعت نفت؛ از مذهبی تا چپگرایانه
مؤلف کتاب «رویهها و سیاستهای نفتی ایران از قاجار تا کودتای ۲۸ مرداد» ۶ کلان روایت غالب در جامعه ایرانی و سطح بینالمللی درباره ملی شدن صنعت نفت را تشریح کرد.
-
اگر راه مصدق تداوم مییافت....
مؤلف کتاب «ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول» گفت: اگر راه مصدق تداوم مییافت و منتج به استقرار یک دولت دموکراتیک، پیشرو و سازنده در ایران شده بود و استبداد داخلی و استعمار خارجی را مهار میکرد شاید راه درخشانتری ایجاد میشد.
-
از قرارداد دارسی تا ملی شدن نفت؛ مسیر مبارزه با استعمار
زمینههای تاریخی ملی شدن صنعت نفت را باید در قرارداد دارسی (دوره قاجار) و سپس قرارداد ۱۹۳۳ (دوره رضاشاه) جستوجو کرد. به مرور و با رشد آگاهی بین ایرانیان زمینههای اعتراضی نسبت به جنبههای استعماری شرکت نفت انگلیس و ایران و کشورهای خارجی اوج گرفت و همین امر به ملی شدن صنعت نفت در مجلس شانزدهم شورای ملی منجر شد.
-
«۲۹ اسفند»، روز ملی شدن صنعت نفت ایران از دریچه دوربین
شانا _ گروه عکس: از زمانی که معادن و ذخایر ایران کشف شد، حاکمان وقت آنها را برای بیگانگان به حراج گذاشتند. ملت که صاحب واقعی منابع و معادن بودند، بهرهای نداشتند و در سختی و فشار زندگی میکردند. منافع آن را بیگانگان میبردند. آنها با این درآمد، صنایع خود را رونق بخشیدند و به توسعه و پیشرفت رسیدند و چلوخورشتی هم به ما دادند که آن را هم نمیگذاشتند بهراحتی از گلویمان پایین رود. منابع عظیم نفت جنوب و شیلات شمال نمونهای از این واقعیت تلخ است.
-
۲۹ اسفند، روز ملی شدن صنعت نفت ایران
شانا _ گروه عکس: از زمانی که معادن و ذخایر ایران کشف شد، حاکمان وقت آنها را برای بیگانگان به حراج گذاشتند. ملت که صاحب واقعی منابع و معادن بودند، بهرهای نمیبردند و در سختی و فشار زندگی میکردند. منافع آن را بیگانگان میبردند. آنها با این درآمد، صنایع خود را رونق بخشیدند و به توسعه و پیشرفت رسیدند و چلوخورشتی هم به ما دادند که آن را هم نمیگذاشتند بهراحتی از گلویمان پایین رود. منابع عظیم نفت جنوب و شیلات شمال نمونهای از این واقعیت تلخ است.
-
مرور تصاویری از ملی شدن صنعت نفت ایران
شانا _ گروه عکس: از زمانی که معادن و ذخایر ایران کشف شد، حاکمان وقت آنها را برای بیگانگان به حراج گذاشتند. ملت که صاحب واقعی منابع و معادن بودند، بهرهای نمیبردند و در سختی و فشار زندگی میکردند. منافع آن را بیگانگان میبردند. آنها با این درآمد، صنایع خود را رونق بخشیدند و به توسعه و پیشرفت رسیدند و چلوخورشتی هم به ما دادند که آن را هم نمیگذاشتند بهراحتی از گلویمان پایین برود. منابع عظیم نفت جنوب و شیلات شمال نمونهای از این واقعیت تلخ است. مرور تاریخی یکی از بزرگترین رؤیاهای ایرانیان به مناسبت همین روز. این تصاویر از آرشیو اداره کل روابط عمومی وزارت نفت برای نخستین بار منتشر میشود.
-
-
-
مرور تصاویری از ملی شدن صنعت نفت ایران
شانا _ گروه عکس: از زمانی که معادن و ذخایر ایران کشف شد، حاکمان وقت آنها را برای بیگانگان به حراج گذاشتند. ملت که صاحب واقعی منابع و معادن بودند، بهرهای نمیبردند و در سختی و فشار زندگی میکردند. منافع آن را بیگانگان میبردند. آنها با این درآمد، صنایع خود را رونق بخشیدند و به توسعه و پیشرفت رسیدند و چلوخورشتی هم به ما دادند که آن را هم نمیگذاشتند بهراحتی از گلویمان پایین رود. منابع عظیم نفت جنوب و شیلات شمال نمونهای از این واقعیت تلخ است. مرور تاریخی یکی از بزرگترین رؤیاهای ایرانیان به مناسبت همین روز. این تصاویر از آرشیو اداره کل روابط عمومی وزارت نفت برای نخستین بار منتشر میشود.